Wayang op de Tong Tong Fair
Het Tong Tong Festival brengt ieder jaar de beste poppenspelers naar Nederland voor voorstellingen én workshops. Maar, wat is wayang eigenlijk?
Wayang is een theatervorm met een religieuze basis, de opgevoerde verhalen zijn gebaseerd op hindoe-heldendichten. Het schimmenspel wordt uitgevoerd door een dalang en begeleid door een orkest (gamelan). Een uitvoering duurt vaak van kort na zonsondergang tot zonsopgang. Om dit vol te kunnen houden, traint de dalang zijn conditie én geestkracht, door mystieke oefeningen te doen. Het populairst is wayang kulit, dat opgevoerd wordt met platte poppen van buffelleer die van achteren worden beschenen. Bij wayang golek worden ronde houten poppen gebruikt. Ook is er een vorm waarbij mensen de wayangfiguren uitbeelden: wayang wong.
Wayang-voorstellingen in 2017
Wayang golek-voorstelling door Nandang Supriatna, een dalang uit Lembang, West-Java. Dit is het verhaal.
Bisma, is een van de Korawa’s. Hij is een eerlijke, goede krijger. Om zijn vader, die weduwnaar is, de mogelijkheid te geven een nieuwe vrouw te kiezen, belooft Bisma zelf nooit te trouwen. Prinses Amba, die afgewezen is door haar verloofde, vraagt hierop aan Bisma haar te trouwen. Deze weigert, zijn gelofte aan zijn vader nakomend. Amba zint op wraak, maar wordt per ongeluk door Bisma gedood.
Met hulp van de goden komt zij terug op aarde in de vorm van de mooie, vrouwelijke krijger Srikandi. Zij huwt Arjuna, één van de vijf Pandawa broers die in oorlog zijn met hun honderd neven, de Korawa’s.
In het fragment ‘Bisma Gugur’ vecht Srikandi, naast haar man Arjuna in de strijdwagen in de grote strijd tussen de Pandawa’s em de Korawa’s. Met haar pijlen doorboort ze Bisma, die echter blijft leven. Rustend op de vele pijlpunten die zijn lichaam doorboren kijkt hij toe naar de verdere strijd tussen zijn familieleden. Uiteindelijk sterft Bisma.
Bengkel
25 mei 15.00 uur, 29 mei 13.00 uur, 2 juni 13.00 uur, 4 juni 20.00 uur, 5 juni 15.00 uur
We vroegen de jonge poppenspeler Amar Pradopo uit Surakarta, Midden-Java, om voor het thema ‘Sterke vrouwen’ een verhaal in wayang kulit te brengen. Zijn keuze viel op de strijd tussen de mooie krachtige Srikandi, vrouw van Arjuna en de eveneens mooie en sterke Dewi Mustakaweni, dochter van koning Newatakawaca.
Dewi Mustakaweni wil zich in dit verhaal wreken op de Pandawa broeders, omdat haar vader gedood is door een van de broers, namelijk Arjuna, de man van Srikandi.
Dewi Mustakaweni verandert zichzelf in Gatotkaca, een neef van Arjuna, om zo het paleis van de Pandawa’s binnen dringen. Daar bemachtigt zij de poesaka (erfstuk) genaamd Jamus Kalimusada. Srikandi ontdekt de list en achtervolgt Dewi Mustakaweni. Met behulp van magie en vele gevechten wordt de poesaka heroverd.
Met live gamelan door Witing Kelapa.
Waar, wanneer
Tong-Tong-Theater, 3 juni 20.15 uur
Wayang kulit-voorstelling door Ki Warseno Slenk, een dalang uit Surakarta, Midden-Java. Dit is het verhaal.
Makutarama is een fragment uit het Mahabhrata epos. Tijdens een bijeenkomst in een klooster praat de wijze goeroe Begawan Kesawasidi met zijn leerlingen: Hanoman (de witte aap), Situbanda (de olifant) en Naga Kuwara (de slang). Zij praten over de essentie van het weten, genaamd Makutarama. Deze wetenschap kan liefde en vrede brengen in de wereld. Kesawasidi en zijn leerlingen denken na over wie de openbaring van Makutarama ten deel zal vallen.
Natuurlijk aast de op macht beluste Korawa familie op deze kennis. Een van hen, Basukarna, wil tevergeefs deze kennis, Makutarama, bemachtigen en raakt in gevecht met Hanoman en zijn vrienden. Ook Karna waagt een poging. Tevergeefs. Kwaad gebruikt Karna zijn wapen genaamd Wijayandhanu om de leerlingen van Kesawasidi uit te schakelen, maar zij bemachtigen dit wapen. Karna zweert dat hij zonder dit magische wapen niet terug zal keren naar de Korawa’s.
De held Arjuna gaat op weg met zijn dienaren Semar, Petruk en Bagong naar het klooster Kutarunggu, waar hij Begawan Kesawasidi ontmoet. Arjuna ontvangt dan de openbaring Makutarama.
Met live gamelan door Witing Kelapa
Waar, wanneer
Tong-Tong-Theater, 5 juni 18.00 uur
Donovan van de Korput is een jonge dalang uit Nederland, met Surinaams-Javaanse roots. Hij speelt wayang kulit, begeleid door live gamelan van Witing Kelapa. Deze voorstelling is in het Nederlands, extra leuk en interessant voor kinderen dus!
Petruk is een van de punakawan, narren in het wayangspel. Hij is mager en heeft een dik buikje. Op zijn gezicht prijkt een lange neus. Hij is dom en pessimistisch. Zijn broer Nala Gareng haalt altijd streken met hem uit. In dit verhaal is Petruk in Nederland tijdens de crisis. Steeds meer mensen leven in armoede. En Petruk wil iedereen die bij hem aanklopt te eten geven. Maar hij kan niet iedereen helpen. Op zoek naar voedsel gaat hij op jacht in het bos. (Hij is dus een soort Robin Hood) Hij weet niet dat je in Nederland niet zomaar altijd mag jagen…
De lessen uit dit wayangspel:
- Als je niet weet of iets mag, moet je het sowieso niet doen.
- Als je anderen wilt helpen, moet je niet vergeten ook aan jezelf denken.
Waar, wanneer
Tong-Tong-Theater, 4 juni 13.00 uur
Help prins Rama, red prinses Sinta! Workshop wayangpoppen maken voor kinderen.
Maak en speel zelf wayang kulit, het schaduwpoppenspel. Je maakt de poppen zelf…. van afval! Van oude kartonnen dozen, verzameld in toko’s en op de Tong Tong Fair gaan we schaduwpoppen maken, geïnspireerd op de wayang kulit van Java. Waarom? Om Prins Rama te helpen want hij is verdrietig. Zijn prinses Sinta is meegenomen door prins Raaf. Uitgerekend nu zijn de apen, die Rama altijd helpen, met vakantie. Rama vraagt jullie daarom om hulp. Speel mee in het reddingsteam van Rama om Sinta te bevrijden.
Over Theatermaken met Dominique
Dominique Roskott is theatermaker en docent. Ze werkt vanuit haar passie als theatermaker, geïnspireerd door de klanken, kleuren, verhalen en magie uit haar eigen Indische cultuur. Zij verzorgt workshops en cursussen voor jong en oud, op scholen, in buurthuizen en in theaters. Het spel Wayang Afval is ontwikkeld door Theatermaken met Dominique. Op een speelse manier leren kinderen over duurzaamheid en creatief hergebruik van afval. Daarnaast is Dominique actief in Theater Djempol waarmee ze muziektheater maakt voor de hele familie, zoals de voorstellingen Kroepoek en Eva en de Kris.
Waar, wanneer
Bengkel, donderdag 25 mei 13.00 uur
Bengkel, zaterdag 3 juni 13.00 uur
Dr. Hedi Hinzler is een internationaal vooraanstaand wayang-wetenschapper. In de Bengkel houdt zij spreekuur. Heb je thuis wayangpoppen en wil je meer weten over de figuur, betekenis en ouderdom? Neem de wayangpop mee en toon hem Hedi Hinzler.
Waar, wanneer
Bengkel, 31 mei 11.30 uur, 2 juni 11.30 uur, 5 juni 16.30 uur
